ପବନ ଅଗ୍ନିରେ ଦହନ। ବୃକ୍ଷେ ହୋଇଲେ ଯହୁଁ କ୍ଷୀଣ।
ତା ଦେଖି ଶୁଣ ପରୀକ୍ଷିତ। ଚନ୍ଦ୍ର ହୋଇଲେ ଉପଗତ।
କ୍ରୋଧ ସାନ୍ତ୍ଵନା କରିବାରେ। ତାଙ୍କୁ ବୋଇଲେ ସୁଧାକରେ।
ଭୋ ସ୍ବାମୀମାନେ ତୁମ୍ଭେ ଶୁଣ। ବୃକ୍ଷେ ହୋଇଲେ ଅତି କ୍ଷୀଣ।
ଦହନ ନ କରଟି ଆର। ତୁମ୍ଭେ ଯେ ପତି ପ୍ରଜାଙ୍କର।
ପ୍ରଜାପତିଙ୍କ ପତି ହରି। ଅବ୍ୟୟ ପୁରୁଷ ମୁରାରି।
ଔଷଧି ବନସ୍ପତି ଯେତେ। ତାର ସଞ୍ଚିଲା ଏ ଜଗତେ।
ସଂସାରେ ଭକ୍ଷ ଭୋଜ୍ୟ ଅନ୍ନ। ସେ ବିଭୁ କରିଛି ସର୍ଜନ।
( ଅତିବଡ଼ି ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସଙ୍କ ଓଡ଼ିଆ ଭାଗବତ, ଷଷ୍ଠ ସ୍କନ୍ଧ, ଚତୁର୍ଥ ଅଧ୍ୟାୟ )
ପ୍ରସଙ୍ଗ – ଚନ୍ଦ୍ରଦେବତାଙ୍କର ପ୍ରଚେତାମାନଙ୍କୁ ବୃକ୍ଷସବୁକୁ ଧ୍ଵଂସ ନ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ
ଅର୍ଥ – ମହାମୁନି ଶୁକଦେବ କହିଲେ ହେ ମହାରାଜା ପରୀକ୍ଷିତ!ତପ ବଳରେ ପ୍ରଚେତାମାନଙ୍କ ମୁଖରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଅଗ୍ନି ଓ ବାୟୁ ଦ୍ଵାରା ଯେତେବେଳେ ବୃକ୍ଷମାନେ ଜଳି ଧ୍ଵଂସ ହେବାକୁ ଲାଗିଲେ ସେତେବେଳେ ତାହା ଦେଖି ବନସ୍ପତି ମାନଙ୍କର ଅଧିପତି ଚନ୍ଦ୍ର ଦେବତା ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ହେଲେ ଓ ପ୍ରଚେତାମାନଙ୍କର କ୍ରୋଧ ଶାନ୍ତ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସେମାନଙ୍କୁ କହିଲେ, ହେ ପ୍ରଚେତାଗଣ!ଆପଣମାନଙ୍କ ମୁଖରୁ ସୃଷ୍ଟ ଅଗ୍ନି ଓ ବାୟୁରେ ଜଳି ବୃକ୍ଷସବୁ ଧ୍ଵଂସ ହେବାକୁ ଲାଗିଲେଣି। ଆପଣମାନେ ଆଉ ବୃକ୍ଷମାନଙ୍କୁ ଦହନ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ କାରଣ ଆପଣମାନେ ପ୍ରଜାପତି ଅଟନ୍ତି ଓ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଆପଣମାନଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅଟେ। ଯେଉଁ ଅନାଦି ଓ ଅବ୍ୟୟ ପୁରୁଷ ଶ୍ରୀହରି ପ୍ରଜାପତିମାନଙ୍କର ସ୍ଵାମୀ ଅଟନ୍ତି ସେହି ପ୍ରଭୁ ହିଁ ଏହି ସଂସାରର ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟପେୟ ଓ ମଙ୍ଗଳ ନିମନ୍ତେ ଯେତେ ପ୍ରକାର ବୃକ୍ଷଲତା ଓ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷମାନ ସର୍ଜନା କରିଛନ୍ତି।
ଭାବାର୍ଥ – ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟପେୟ ଓ ମଙ୍ଗଳ ନିମନ୍ତେ ଭଗବାନଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସୃଷ୍ଟ ବୃକ୍ଷଲତାମାନଙ୍କୁ ଧ୍ଵଂସ ନ କରିବାକୁ ବନସ୍ପତି ମାନଙ୍କର ଅଧିପତି ଚନ୍ଦ୍ରଦେବତା ପ୍ରଚେତାମାନଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଲେ। କହିବାର ତାତ୍ପର୍ଯ୍ୟ ଏହିକି ଯେ ଏହି ସଂସାରରେ ମନୁଷ୍ୟ ସମେତ ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟପେୟ ଓ ମଙ୍ଗଳ ନିମନ୍ତେ ଭଗବାନ ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷଲତା ସମେତ ସକଳ ପ୍ରକାର ବୃକ୍ଷଲତାମାନ ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି। ତେଣୁ ସେସବୁକୁ ନଷ୍ଟ ନକରି ସେସବୁର ସୁରକ୍ଷା କରିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ମନୁଷ୍ୟର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଅଟେ। ମନୁଷ୍ୟ ସମେତ ସକଳ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବୃକ୍ଷଲତାର ଉପାଦେୟତା ଓ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ଉପରେ ଆଜିର ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ସମାଜର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବାର୍ତ୍ତା ବହନ କରୁଛି।
ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ
